Slowboat’tan Mektuplar: RYO FUKUI

Yazar: Eray Düzgünsoy

Bu yazı Loft Caz Gaztesi’nin 2022 Ocak sayısında yayınlanmıştır.

RYO FUKUI

Slowboat’tan Mektuplar

RYO FUKUI

Kış aylarının tam ortasında, buradan daha soğuk coğrafyaların yaşam biçimlerini, beğenilerini, algı dünyalarını merak edip incelemek benim için biraz daha fazla eğlenceli oluyor. Ama bu sefer sadece kışı değil, tüm mevsimleri ayrı güzelliğe sahip olan bir yerden bahsedeceğim: Sapporo.

Yaklaşık iki milyon nüfusuyla bu şehir, Hokkaido yarımadasının merkezi olmakla birlikte ekonomik anlamda da nispeten "zengin" şehirler arasında yer alır. Bu ekonomik durum, tabii ki Sapporo için yaşanılabilir kültürel dokuların hakkını vermek- verdirmeği tetikliyor. Birinci sayıda da geniş yer verilen Jazu Kissa kavramı içinde sıklıkla bahsedilen caz barlar da bu kültürel öğelerden biri.

Özellikle Sapporo gibi kışın çok erken başladığı Japon şehirlerinde, uzun gecelerin bir caz barda seyreden akışına kapılıp karlarla kaplı yollarda yürümenin, dinlenen ve dinletilen müzikler açısından ne kadar etkileyici olduğu aşikar. Caz barların şehre kimlik kattığı böylesi bir yerde odaklanacağımız mekan ise Slowboat. Kendisi konumuzun ana karakteri Ryo Fukui’nin açtığı ve ölümünden bu yana da eşinin işlettiği aktif bir mekan.

Ryo Fukui’den bahsetmek için Sapporo ve Slowboat girizgahını yapmak, piyanistin kendine özgü dünyasının caz ile nasıl bir ilişki kurduğunu anlamak açısından önemli.

1948 yılında doğmuş olan Ryo Fukui, müziğe 18 yaşında, piyanoya ise 22 yaşında başladı. Yeterlilik, yetersizlik ikilemi arasında boğuşarak ve aynı zamanda piyano çalışarak geçirdiği sürecin sonunda 1976 yılında ilk solo albümü "Scenery"i yayınladı. Bugün YouTube, iTunes gibi platformlarda öncelikli olarak karşımıza sıklıkla çıkan, pek fazla kimsenin adından bile haberdar olmadığı piyanist özellikle son altı-yedi yılda bugünkü popülerliğine kavuştu diyebiliriz. Belki de albümü bugün en çok dinlenen caz albümlerinin arasına koyan sebeplerden biri de yukarıda bahsettiğimiz Sapporo’nun nevi şahsına münhasır dünyasıdır. Dinleyici bunu bilmese de hisseder.

Scenery

Scenery albümünü takip eden "Mellow Dream" ise 1977 yılında yayınlandı. Neredeyse Scenery'nin devamı niteliğinde duyulan bu albümden sonra kardeşi Yoshinori Fukui ve Satoshi Denpo ile birlikte Trio performanslar sergilediler.

1980'ler Ryo Fukui'nin albüm ve kayıt konularında ortaya hiçbir şey koymadığı, daha çok eğitmenlikle zaman geçirdiği dönemler olarak biliniyor. Ta ki 1992 yılında gerçekleştirdiği Amerika ziyaretinde Barry Harris ile tanışana kadar.

Burada küçük bir es vermem gerekiyor. Ocak sayısı için yazıyı hazırlama fikri aklımda gezinirken yaptığım çalışmalar esnasında Barry Harris, Coronavirus sebebiyle 8 Aralık'ta 92 yaşında aramızdan ayrıldı.

Barry Harris, Ryo Fukui'nin bebop tekniğinin gelişmesinde önemli yardımlarıyla bilinse de akıl hocalığını da üstlendi. Beraber yapılan çalışmaların ardından Fukui, üçüncü albümünü 17 aradan sonra 1994 yılında yayınladı. Solo piyano albümü olan "My Favourite Tune" Sapporo'da tam da bahsettiğimiz dünyaların bir yansıması gibi.

Albümün yayınlanmasından bir sene sonra Sapporo’da açtığı Slowboat'ta yerel pekçok caz grubuna sahne veren ve onlara deneyim kazandıran Ryo Fukui kısa diskografisinin son stüdyo albümünü ise 2015 yılında paylaşıyor bizlerle. "A Letter from Slowboat"

Hokkaido’nun sakin ve huzurlu dünyasından bir caz piyanistinin gayet dingin biçimde ortaya çıkardığı bu dört albüm, albüm isimleriyle bile bizlere gayet yeterli bir diskografi olduğunu belirtiyor aslında. Fazlasına gerek var mı?

Kaydedilmiş iki konser kaydının biri hayattayken diğeri ise ölümünden sonra yayınlanması ise samimi bir saygı duruşu niteliğinde. Yaşadığımız dönem itibariyle herkesin bir nebze olsun hissetmek istediği bu samimi duyguyu albümlerinde bolca duyabildiğimiz Ryo Fukui, bugün bu toplam altı albümlük koleksiyonun tekrardan değer kazanmasıyla yeni dinleyicilerle de buluşuyor.

Yapımcı Yusuke Ogawa 2006 yılında Universe Sounds firmasında bir sub-label gibi biçimlendirdiği "Deep Jazz Reality" serisinde pekçok Japon Caz, Funk, Rock topluluklarının yeniden üretilen plakları arasında Ryo Fukui'nin albümlerine de yer veriyor. Bu sayede batı dünyasının da (YouTube’u unutamayız) piyanist ile tanışması daha kolay bir hale geliyor. Egzotizmin her türlüsünü didik didik edip kendi sosuyla sunmada mahir olan yeni nesil Avrupa caz dinleyicisi için kaçırılmayacak bir ürüne dönüşen Ryo Fukui plakları bugün We Release Jazz serisinden de yayınlanıyor.

Bahsettiğimiz tüm dinamikler bugün sanatçıyı bizle buluşturan sebepler olsa da, onun müziğinde kırılgan, tedirgin ve bir o kadar halinden memnun bir yalnızlığı yakalayabilirsiniz. Belki de bu sizi Slowboat’ta bir kış gecesinde Nikka’nızı yudumlamak hayaliyle başbaşa bırakır.